مزایا و معایب دریای پلاستیک اسپانیا
صنعتگران جوان : بخش بزرگی از اسپانیا نیمه خشک است با زمستان‌هایی بسیار سرد و تابستان‌هایی داغ. بارش کم باران در این کشور محدود به دو دوره‌ی زمانی در طول سال است و تابستان‌های خشک بارها رخ می‌دهد.
به گزارش «انرژی امروز» ۴۰ درصد اراضی اسپانیا قابل کشاورزی است. خاک کیفیت لازم را ندارد و فقط ۱۰ درصد زمین‌ها از این نظر عالی هستند. ناهمواری‌های زمین، کشاورزی مکانیزه را با مشکل مواجه ساخته و فرسایش خاک نیز برمشکلات افزوده است.
آلمریا، سرزمین گلخانه‌ها
چشم‌انداز خشک و بی‌روح منطقه، هیچ نشانی از روح کشاورزی در خود نداشت. آلمریا در جنوب اسپانیا و در ساحل مدیترانه یکی از فقیرترین مناطق این کشور بود. اما این گلخانه‌های مصنوعی بودند که به آلمریا امکان دادند در ۱۲ ماه سال سبزیجات تولید کند و منبع درآمد عالی برای تمام منطقه داشته باشد.
از طرفی گلخانه‌ها خود فقط بخشی از دلیل انفجار کشاورزی در آلمریا بودند. این گلخانه‌ها نیاز به نیروی کار ارزان قیمت دارند. هشت ساعت کار شاق در زیر پلاستیک‌هایی با ۴۵ درجه سانتی‌گراد دما فعلا از چشم مردم به دور مانده است.
دریایی مواجی از پلی‌اتیلن دشت ساحلی کَمپو دِدالیس را در جنوب غرب شهر آلمریا در جنوب اسپانیا پوشانده است.
آلمریا تبدیل به باغچه کاشت سبزیجات اروپا شده و در تمام طول سال سبزیجات به عمل می‌آورد. زمینی که ردایی از پلاستیک پوشیده است.
امروزه ۷/۲ میلیون تن محصول در این ناحیه به عمل می‌آید و ۲/۱ میلیارد یورو فعالیت اقتصادی صورت می‌گیرد. و به این ترتیب در دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی، کشاورزی روباز تبدیل به کشاورزی گلخانه‌ای شد که سبزیجات را در فصول مختلف سال پرورش می‌داد.
در حال حاضر آلمریا در عکس‌های ماهواره‌ای کاملا مشخص است. سقف ده‌ها هزار گلخانه به‌هم چسبیده پلاستیکی، پوششی آیینه‌ای به‌وجود آورده است که نور را به فضا منعکس می‌کند.
این ناحیه آب و هوایی خشک و ملایم و مدیترانه‌ای داشته و کمی بیش از ۲۰۰ میلیمتر بارندگی سالانه دارد و بیشتر به آبخوان‌های زیرزمینی خود وابسته است. در این گلخانه‌ها در طول زمستان هم می‌توان سبزیجات پرورش داد بدون این‌که نیاز به وسایل اضافی سرمایشی باشد.
بسیاری از تولید کنندگان این ناحیه گلخانه‌های کوچک خانوادگی هستند با سرمایه‌گذاری اندک در مساحت‌هایی بین یک تا ۴/۱ هکتار. این خانواده‌ها انگیزه بسیاری برای تولید و درآمدزایی دارند. این منطقه تبدیل به منطقه‌ای مهاجرپذیر برای کار شده است. هزینه ساخت این گلخانه‌ها کم است و اکثر آن‌ها از پلاستیک ساخته شده‌اند.
کیفیت آب فاکتور اولیه در تعیین قیمت زمین در اسپانیاست. تولید گلخانه‌ای در سال نیاز به ۸۰۰ تا ۱۰۰ میلیمتر آب در منطقه‌ای دارد که فقط ۲۰۰ میلیمتر بارش سالیانه دارد.
بهره‌وری آب در آلمریا با استفاده از آبیاری قطره‌ای به شدت افزایش یافته است و از سال ۲۰۰۹ یک واحد شیرین‌سازی آب دریا راه‌اندازی شده است که در روز ۶۰ هزار مترمکعب آب شیرین برای مصارف این منطقه تولید می‌کند.
هزینه تولید نیز در آلمریا بسیار پایین است، اما در عین حال هزینه حمل و نقل بالاست. از این رو کل هزینه‌های تولید در آلمریا ۲۰ درصد کمتر از هزینه‌های تولید در مثلا هلند است.
گلخانه‌های آلمریا ستون فقرات صادرات سبزیجات اسپانیا هستند. ۸/۹۹ درصد محصولات صادراتی آلمریا به اروپا می‌رسد و بقیه به ایالات متحده و کانادا. در اروپا آلمان ۸/۳۰ درصد، فرانسه ۵/۲۵ درصد، هلند ۱/۱۲ درصد، بریتانیا ۷/۱۰ درصد و ایتالیا ۷ درصد این محصولات رادریافت می‌کنند.
دو روی یک سکه
استان آلمریا در سال ۳ هزار ساعت تابش آفتاب و ۲۰۰ میلیمتر بارش باران دارد. از این رو آلمریا تبدیل به یک منطقه خشک در اروپا شده است. اما اثر گلخانه‌ای هوای آلمریا را خنک کرده است.
از ۱۹۸۰، آلمریا در جنوب اسپانیا بزرگ‌ترین مجموعه گلخانه‌های دنیا را با وسعت ۴۳ هزار هکتار توسعه داده است. این گلخانه‌ها اشعه آفتاب را بیشتر به فضا بازتابش می‌کنند و در واقع باعث خنکی آب و هوای این ایالت می‌شوند.
درحالی که در دیگر نقاط اسپانیا، دمای هوا از متوسط جهانی آن در حال افزایش است، ایستگاه‌های هواشناسی مستقر در ناحیه معروف به دریای پلاستیک، نشان از حرکتی برعکس داشته و ۳/۰ درجه در یک دهه کاهش یافته است.
این رخداد عجیب در مجامع علمی ناشناخته نیست و این‌روزها تفسیر محتملی برای آن اعلام شده است: رنگ سفید این پلاستیک‌ها مثل یک آینه نور خورشید را به اتمسفر بازتابش می‌کند و همین امر به کاهش گرمایش سطح زمین منجر می‌شود. در این حالت، گلخانه‌ها باعث جبران دمای روبه افزایش جهانی می‌شوند.
در طول فاز اول این تحقیق که در ژورنال تحقیقات ژئوفیزیک منتشر شده است، دمای هوای این منطقه در طی دهه هشتاد و دهه نود باهم مقایسه شد. در دهه نود تغییرات دما صفر بود. در فاز دوم تحقیقات، محققان تغییرات بازتابش نور را با عنوان اثر آلبیدو بررسی کردند. نتایج می‌گویند در ۱۹۸۳ آلبدوی آلمریا افزایش یافته است.
چشم‌انداز این منطقه از یک منطقه نیمه خشک تبدیل به منطقه‌ای پوشیده از پلاستیک‌های سفید شده است، رنگی که بهترین انعکاس دهنده‌ی نور است. به دلیل تغییر کاربری زمین، موازنه انرژی منطقه ۲۰ وات در متر مربع کاهش یافته است که بسیار بیشتر از تغییرات گرمایش جهانی است.
با این دلایل، و این‌که گلخانه‌های آلمریا باعث خنک شدن هوای منطقه شده‌اند، شاید بتوانند آن‌ها را بیش از گذشته در گرمایش جهانی موثر دانست.
اما روی دیگر سکه گلخانه‌های آلمریا، مشکلاتی است که این گلخانه‌ها برای محیط‌زیست به‌وجود آورده‌اند. بین سال‌های ۱۹۹۵ و ۲۰۰۰، آلمریا دست‌کم ۱۳۰۴۱۲۷ تن از منابع نایاب خود، یعنی آب باارزش، را به شکل محصولات گلخانه‌ای به اروپا و ایالات متحده صادر کرده است.
تقاضای بازار سیری ناپذیر است و منابع آب‌های سطحی آلمریا اندک؛ پس چاه‌های عمیقِ ۵۰۰ متری، آب‌های قدیمی محصور در آبخوان‌های زیرزمین را می مکند و بالا می‌کشند. امروزه تخمین زده می‌شود دست‌کم ۵۰۰ چاه غیر مجاز در این منطقه وجود دارد.
به غیر از این‌که آلمریا محل تجارت بزرگ است، باید گفت ۹۶ درصد گوجه‌فرنگی (عمده محصول آلمریا) آب است، یعنی هر کس که یک کیلو گوجه‌فرنگی آلمریا را می‌خرد، در واقع ۹۴۰ گرم آب‌زیرزمینی نایاب آلمریا را هم می‌خرد.
امروزه نگرانی در مورد تبدیل بی‌رویه آب‌های زیرزمینی آلمریا به گوجه‌فرنگی و خالی شدن آبخوان‌ها و در نتیجه نفوذ آب دریای مدیترانه به این آبخوان‌ها وجود دارد.
در خود گلخانه‌ها هم مصرف مواد شیمایی انگار حساب و کتابی ندارد و تخمین‌ها می‌گویند حداقل ۴۰ درصد این مواد به همراه بسته‌بندی شکیل و زیبا به سراسر جهان فرستاده می‌شود.
۶۰ درصد باقی مانده هم به زمین نفوذ می‌کند و مسلما مشکلاتی برای نسل‌های آتی به‌وجود می‌آورد. در عوضِ تمامی این آب‌ها و مواد شیمیایی، رودخانه پول به آلمریا سرازیر می‌شود. به‌خصوص گوجه‌فرنگی بازاری بزرگ در اروپا دارد.
در این گلخانه‌های پلاستیکی، آب تبدیل به تجارت بزرگ می‌شود و مساحت گلخانه‌ها از ۱۰ هکتار ۱۹۶۵ می‌رسد به ۵۰ هزار هکتار کنونی، یعنی یک سوم لندن و در کنار دیوار چین می‌شود یکی دیگر از بزرگ‌ترین سازه‌های ساخت دست بشر. درخشش آلمریا از مدار زمین قابل رویت است.
سخن آخر
گلخانه‌های آلمریا که مساحتی حدود ۲/۰ درصد اراضی کشاورزی ایران را دارند، به اندازه ۱۲ درصد کل ارزش تولید ناخالص کشاورزی ایران محصول به بازار عرضه می‌کنند. به بیانی دیگر اسپانیایی‌ها از هر متر مربع زمین‌های خشک آلمریا ۶۰ برابر اراضی کشاورزی ایران ثروت تولید می‌کنند.
در حال حاضر بستر مورد استفاده در کشت گلخانه‌های آلمریا بیشتر از پرلیت است. پرلیت از سرد شدن سریع مواد مذاب آتشفشانی با دمای حدود ۹۰۰ درجه سانتی‌گراد حین تماس با آب سرد تشکیل می‌شود. پرلیت حاصل بسیار سبک، استریل و سفید رنگ می‌باشد که به دلیل داشتن سطح وسیع، قابلیت نگهداری ۳ تا ۷ برابر وزن خودش را دارد.
در گلخانه‌ها به دلیل قابل کنترل بودن شرایط اقلیمی و رشد گیاه، بهره‌وری تولید افزایش می‌یابد. نکته مهم در احداث گلخانه‌ها این است که این سازه‌ها در مناطقی کاربرد دارند که شرایط آب و هوایی از قبیل دما، رطوبت و نور نامناسب بوده و خاک حاصلخیز نیست. توسعه کشاورزی گلخانه‌ای در این منطقه، در طی سالیان گذشته، باعث تولید قابل توجه محصولات کشاورزی شده است.
iranenergy