آموزش شناخت انواع سیم و روکش آنها
صنعتگران جوان : سیمها ابزاری هستند که از یک هادی به منظور انتقال جریان الکتریکی از محلی به محل دیگر و ارتباط بین دستگاه های مختلف و یک عایق به منظور جلوگیری از نشت برق به اطراف و محافظت استفاده میشود. واحد اندازه گیری سیم بر حسب میلی متر مربع میباشد.
آشنایی با اصطلاحات کلی سیم
به طور کلی به موادی که دارای رسانایی بالایی هستند و میتوانند برق را با تلفات کم منتقل کنند هادی گفته میشود که در بین مواد مختلف طلا، مس، نقره جزوه بهترین هادیها هستند.
عایق:
موادی که دارای رسانایی صفر هستند و یا به عبارتی دیگر برق را از خود عبور نمیدهند و مانع از انتشار جریان برق به اطراف و وارد آوردن صدمات می شوند ، عایق گفته میشود. همانند انواع پلاستیک، شیشه، چوب…
سیم:
سیم مفتولی به صورت یک سیم مسی یک رشته میباشد که به سیم خشک نیز معروف بوده و به دلیل این که قابلیت فرم دهی دارد عموما در تابلو برقها استفاده میشود. هادی این نوع سیم ها از مس استاندارد شده با پوششی از نوع پی .وی.سی است ولتاژ نامی سیم، ۷۵۰-۴۵۰ ولت است و برای جریان های مختلف، با سطح مقطع عای ۱٫۵ تا ۲۴۰ میلی متر مربع ساخته میشود.
سیم و کابل برق ، برای انتقال برق به نیروگاهها، شبکههای کامپیوتری، تلویزیونها و تلفنها و ... و در اجزاء آنها بکار می روند . سیم ها از دو قسمت هادی و عایق تشکیل شده اند هادی سیم ها عموما مسی یا آلومینیومی است ولی از مس به دلیل داشتن حجم کم و هدایت بهتر (نسبت به دیگر فلزات) بیشتر استفاده میشود . عایق سیم ها از موادی پلاستیکی است که آن را به صورت لایه ای روی هادی روکش میکنند . این مواد پلاستیکی ، ممکن است بصورت سخت و یا نرم ، براساس نوع کاربری ، باشند .
عوامل اصلی در طبقه بندی و شناخت سیم و کابل ها
- سطح ولتاژ
- نوع هادی و ساختار آن
- نوع عایق و روکش
- نوع حفاظت الکتریکی
- نوع حفاظت مکانیکی
- تعداد رشته ها
- نوع کاربرد
- استاندارد
تقسیم بندی سیم ها از نظر ساختاری
سیم های مفتولی یا تک رشته ای یا سیم تک لا
سیم مفتولی به صورت یک سیم مسی یک رشته میباشد که به سیم خشک نیز معروف بوده و به دلیل این که قابلیت فرم دهی دارد عموما در تابلو برقها استفاده میشود. هادی این نوع سیم ها از مس استاندارد شده با پوششی از نوع پی .وی.سی است ولتاژ نامی سیم، ۷۵۰-۴۵۰ ولت است و برای جریان های مختلف، با سطح مقطع عای ۱٫۵ تا ۲۴۰ میلی متر مربع ساخته میشود.
سیم های نیمه افشان
ساختمان این سیم مشابه سیم های مفتولی است ولتاژ نامی این سیم ۷۵۰-۴۵۰ولت است . فقط درمواردی که نیاز به انعطاف بیشتر نسبت به سیم های مفتولی است، از این سیم استفاده میشود. زمینه های کاربرد روی آن مشابه سیم های مفتولی است. این سیمهای چیزی بین سیمهای مفتولی و افشان میباشند یعنی تعداد رشتههای این نوع سیم به مراتب از سیمهای افشان کمتر بود و در نتیجه انعطاف آن نیز از سیمهای افشان کمتر میباشد.
سیم های افشان
سیم های افشان از تعداد زیادی رشته های نازک مسی به هم تابیده تشکیل شده اند که به سیم نرم معروفند و دارای قابلیت انعطاف بالا هستند و در سیم کشی ساختمان کاربرد دارند. ساختمان این نوع سیم مانند سیم های مفتولی و نیمه افشان است ولتاژ نامی آن ۵۰۰-۳۰۰ ولت است. مقاومت الکتریکی سیم افشان از سیم مفتولی کمتر است ، چراکه سطح مقطع سیم افشان به علت وجود فاصله میان لایه های مختلف سیمهای به هم تابیده ، بیشتر است. هزینه تولید سیم افشان از سیم مفتولی بیشتر است، در نتیجه سیم افشان به نسبت سیم مفتولی گرانتر است.
نام گذاری سیم ها و معنای هر واژه
این حروف عباتند از:
N : نشان دهنده سیم مسی نرم شده یا به عبارتی سیمی که طبق استاندارد VDE آلمان ساخته شده است.
Y. : عایق P.V.C دور هر رشته است.
S. و Z. : علامت سیمهای مخصوص
F : علامت سیمهای نرم
A. : برای سیم کشی داخل لولهها
M. : به مفهوم سیمهای مقاوم در مقابل رطوبت است.
مشخصات و نماد سیم های پرکاربرد
سیم (NYA)
مورد مصرف : نصب بدون حرکت در محل های خشک و در داخل لوله ی پی وی سی و فولادی .
هشدار : استفاده ی این نوع سیم در زیر گچ مجاز نیست.
ساختار سیم : سیم مسی نرم با روکش پلاستیک به رنگ های سبز، زرد ، سیاه، آبی و قهوه ای است.
سیم (NYAF)
مورد مصرف: نصب بدون حرکت در محل های خشک و در داخل لوله ی پی وی سی یا فولاد.
هشدار : استفاده ی این نوع سیم در زیر گچ مجاز نیست.
ساختار سیم : رشته های نازک سیم مسی به هم تایبده شده یا روکش پلاستیک به رنگ های سبز، زرد ، سیاه، آبی و قهوه ای است.
سیم (NYM)
مورد مصرف : نصب ثابت در محل های خشک یا مرطوب یا زیر گچ بدون لوله یا روی مقره ( مثلا کولر)
ساختار سیم : سیم های مسی یک لایه با عایق پی وی سی ، که چند نمونه ی آن با هم در یک کلاف روکش پی وی سی شده است. رنگ کلاف سیاه یا خاکستری یا سفید و رنگ روکش سیم های داخل سیاه ، قهوه ای و آبی است.
سیم (NYFA)
مورد مصرف : نصب ثابت در داخل لوله ی پی وی سی و فولادی ( برای اشیای قابل حمل استفاده نمیشود).
ساختار سیم : سیم های نازک مسی به هم تابیده با مواد پی وی سی عایق شده است و به رنگ های سبز و زرد ، سیاه، آبی، قهوه ای ،زرد ، سبز، بنفش و سفید وجود دارد.
سیم (NYAFZ)
مورد مصرف : نصب ثابت برای مصرف روشنایی(برای وسایل قابل حمل مجاز نیست).
ساختار سیم : سیم های نازک مسی پس از این که به هم تابیده شد، به طور موازی با هم عایق بندی میشوند این سیم به رنگ های سیاه، سفید و قهوه ای است.
سیم (Y)
مورد مصرف: نصب ثابت در داخل لوله ی پی وی سی و فولادی برای مصرف زنگ اخبار، تلفن و سایر دستگاه های علامت دهنده.
ساختار سیم : سیم هاروکش شده با مواد پی وی سی و دو یا سه و یا چهار رشته ی به هم تابیده و تک رشته اغلب تک رشته ها در رنگ های استاندارد و در کلاف های صدمتری در بازار موجود است.
سیم ارت
سیم ارت از افراد هنگام کار با لوازم برقی حفاظت می کند. به طوری که با اتصال آن به بدنه لوازم برقی در صورتی که به هر دلیلی بدنه برقدار شود، اتصال کوتاه انجام شده و فیوز محافظ عمل میکند. این سیم به چاه ارت وصل می شود. جهت استفاده از سیستم ارت هر ساختمان یا مجتمع حتما باید دارای چاه ارت با ساخت کاملاً فنی باشد.
هشدار : وصل کردن این سیم به لوله آب ساختمان یا اسکلت فلزی آن کاملاً اشتباه و خطرناک است .
مورد مصرف : به صورت کلی اهداف به كارگيري سيستم ارتينگ و استفاده از سیم ارت شامل موارد زیر است:
- برقراری حفاظت و ايمني وسايل و تجهيزات الكتريكي و الكترونيكي
- فراهم آوردن شرايط ايدهال برای كار
- جلوگيري از ولتاژ تماسي
- حذف ولتاژ اضافي
- جلوگيري از ولتاژهاي ناخواسته و صاعقه
- اطمينان از قابليت كار الكتريكي
سیم لاکی
مورد مصرف : به دلیل حجم عایق کمی که این نوع از سیم دارد، در سیمپیچیهای موتور و ترانسفورماتور به وفور از آن استفاده میگردد به نحوی که به سیم ترانس معروف است.
ساختار سیم : سیم لاکی تشکیل شده از یک رشته سیم است که بر روی آن لایه نازکی از عایق قرار گرفته است. سیم لاکی یا سیم ترانس با قطر سطح مقطع آن شناخته میشود. این سیم از ضخامت 0.05 تا 6 میلی متر در بازار موجود است که بسته به میزان جریان عبوری از آن ضخامت سیم تعیین میشود.
کابل کواکسیال
مشخصات : سیم و کابل کواکسیال یک سیم مسی وسط خود دارد که یک عایق دیالکتریک آن را احاطه کرده است. روی این لایهی عایق رشتههای سیم بههم بافته شده قرار گرفته که در نهایت یک روکش پلاستیکی همهی آنها را میپوشاند. سیم و کابل کواکسیال از لحاظ اندازه، عملکرد، انعطافپذیری، ظرفیت عبور دهی برق و قیمت با هم تفاوت دارند .
مورد مصرف : برای سیم های آنتن تلوزیون و رابط دستگاه های صوتی و تصویری.
ساختار سیم : یک کابل دو سیمه است که از یک رشته سیم داخلی(در مرکز کابل) یا عایق مخصوص (معمولا پی وی سی) و یک سیم خارجی (بافته شده برروی عایق سیم مرکزی) درست شده است. بدین ترتیب سیم داخل در مقابل پارازیت های خارجی محافظت میشود.
توجه : سیم داخلی به عنوان سیم اصلی و سیم خارجی معمولا به بدنه ی دستگاه مورد نظر وصل میشود.